Hoe werkt jaarruimte?

Pensioen kent verschillende vormen. Het Nederlandse stelsel rust op drie hoofd pijlers en een vierde informele pijler. Deze pijlers zijn de AOW (1e pijler), het aanvullend pensioen (2e pijler, ofwel collectief) via de werkgever, individuele pensioenvoorzieningen (3e pijler, ofwel lijfrente) en eigen beleggingen of bezittingen (4e pijler).

Niet iedereen in Nederland heeft een pensioen en zelfs als zij een pensioen hebben bouwen ze niet altijd genoeg op. Dit kan een pensioengat veroorzaken. Jaarruimte is het bedrag dat je mag gebruiken om zo’n pensioengat te vullen. Jaarruimte is in essentie een jaarlijks maximaal fiscaal voordeel dat je zelf mag storten voor je pensioen. Hiermee stimuleert de overheid extra pensioenopbouw.

Fiscale voordelen jaarruimte

Jouw inleg in de jaarruimte is aftrekbaar van je inkomstenbelasting. Ook levert jouw inleg direct belastingteruggave op over de ingelegde premie. Bovendien blijft het ingelegde bedrag en het rendement daarop vrij van vermogensbelasting (box 3) zolang het voor je pensioen gereserveerd is.

Later, bij pensionering, zul je wel wat moeten afstaan. Dan wordt de uitkering belast, maar tegen een lager tarief. Zo helpt jaarruimte om op een belastingvriendelijke manier een gat na pensionering te voorkomen.

Berekening van de jaarruimte in 2025

Je jaarruimte in een bepaald jaar hangt af van je pensioentekort in het voorgaande jaar. Voor de jaarruimte 2025 kijk je dus naar je inkomen en pensioenopbouw in 2024. De Belastingdienst stelt hiervoor een formule op. De jaarruimte is nu 30% van het voor pensioen bestemde inkomen (premiegrondslag).

De formule voor 2025 luidt als volgt:

Jaarruimte = 30% × (inkomen in 2024 – de AOW-franchise) – (6,27 × factor A van 2024). (Als je in 2024 geen pensioen via werk opbouwde, is factor A = 0 en vervalt die term.)

Belangrijke begrippen bij de berekening:

Premiegrondslag / pensioengrondslag:

De premiegrondslag is het deel van je bruto-inkomen waarover je pensioen mag opbouwen. Het wordt berekend door je bruto-inkomen van 2024 te verminderen met de AOW-franchise (bepaald door de overheid).

Tot het inkomen voor jaarruimte tellen loon uit loondienst, winst uit onderneming en bepaalde uitkeringen mee, plus bijvoorbeeld bijtelling privégebruik, auto of ontvangen alimentatie.

AOW-franchise:

AOW-franchise is het deel van het inkomen waarover je géén pensioen opbouwt, omdat dat deel later al gedekt wordt door de AOW-uitkering. De franchise wordt jaarlijks vastgesteld. In 2025 bedraagt de AOW-franchise € 18.475. Verdien je minder dan dit bedrag, dan heb je in principe geen jaarruimte (je inkomen valt volledig onder de AOW-dekking).

Het inkomen boven € 18.475 telt mee als premiegrondslag waarover je jaarruimte kunt berekenen.

Let op: bij de jaarruimteberekening wordt de franchise niet verminderd met het parttimepercentage. Ook iemand die in deeltijd werkt, krijgt de volle € 18.475 in mindering.

Factor A:

Dit is de pensioenaangroei in het vorige jaar bij een pensioenfonds of -verzekering (de tweede pijler). Het is het bedrag waarmee jouw jaarlijks pensioenrecht in 2024 is toegenomen door je werkgeverpensioen.

Je vindt factor A op het Uniform Pensioenoverzicht (UPO) van je pensioenfonds. Heb je geen werkgever of bouwde je in 2024 geen pensioen op via je werk? Dan is de factor A = 0. In de formule wordt factor A vermenigvuldigd met 6,27 om het bruto jaarruimtebedrag (pensioen in de tweede pijler komt uit brutoloon) te corrigeren voor al gekregen pensioenopbouw.

Rekenvoorbeeld jaarruimte

Stel, in 2024 had je een bruto-inkomen van €60.000 en je had geen pensioenregeling via een werkgever (dan is je factor A = 0).

De premiegrondslag is dan €60.000 – €18.475 = €41.525. Je jaarruimte voor 2025 is 30% van €41.525 = € 12.457,50 over het jaar.

Dat betekent dat je in 2025 tot €12.457 aan pensioeninleg (premies) mag storten in een lijfrenteproduct en aftrekken van de belasting.

Om het makkelijk te maken hebben we deze handige tool voor je: [Link naar onze tool]

Heb je nog nooit pensioen opgebouwd? Dan kan het zijn dat je veel reserveringsruimte over hebt! Kijk hier hoe je die berekend: [Link naar de uitleg]

Let op: Verdien je veel meer, dan geldt een maximum aan inkomen dat meetelt. In 2025 is het maximale pensioengevend inkomen € 137.800; verdien je meer, dan tel je toch maximaal €137.800 mee. Daarmee is de maximaal haalbare jaarruimte in 2025 ongeveer € 35.798 (bij een inkomen van €137.800 en geen pensioenopbouw).

Overige spelregels:

Enkele belangrijke regels om je jaarruimte optimaal te benutten.

Geen tekort, geen aftrek:

Zonder pensioentekort is er geen aftrekruimte voor lijfrente. Dit wordt objectief bepaald via bovenstaande formule en gegevens (inkomen, franchise, factor A).

Jaarruimte is een totaal getal:

De aftrek geldt voor alle lijfrenteproducten samen. Je kunt het bedrag spreiden over producten, maar niet verdubbelen.

Jaarruimte overschrijden kan niet:

Je krijgt voor het extra deel dat je inlegd geen direct belastingvoordeel. Mogelijk als je reserveringsruimte had dan wel, maar in de regel niet.

De premie moet tijdig ingelegd worden: 

In de praktijk betekent dit vóór 31 december van het jaar waarvoor je de aftrek wilt claimen (later storten telt voor het nieuwe jaar).

Jaarruimte is persoonlijk:

Je kunt de niet-benutte ruimte van een partner niet gebruiken voor jezelf (en vice versa); ieder heeft zijn eigen jaarruimte op basis van zijn/haar inkomen.

Het ingelegde geld staat vast: 

De ingelegde bedragen zitten vast tot aan pensioenleeftijd (tenzij bepaalde uitzonderingen zoals langdurige arbeidsongeschiktheid zich voordoen). Je kunt het gespaarde pensioenvermogen dus niet tussentijds opnemen zonder fiscale gevolgen.

Vive's handige tool

Met Vive proberen we jaarruimte zo makkelijk mogelijk te maken. Daarom hebben we verschillende tools gemaakt om het simpel te berekenen. Je kunt de jaarruimte tool hier vinden: [Link naar onze tool]